Zdolność do zaspokajania potrzeb pokarmowych roślin jest jedną z najistotniejszych funkcji produkcyjnych gleby definiującą pojęcie jej żyzności. W większości gleb uprawnych w Polsce występuje deficyt składników pokarmowych, którego następstwem jest niedostateczne ujawnienie się potencjału produkcyjnego gleby i niedostateczne wykorzystanie składników nawozowych w rozumieniu prawa minimum. Konsekwencją tego jest niższa (od możliwej) produkcja biomasy (niższa asymilacja CO2 z powietrza przez rośliny) i większe rozproszenie składników nawozowych z gleby do atmosfery (w tym emisja N2O). Ocenia się, że zastosowanie praktyki polegającej na kontroli i optymalizacji zasobności gleby powinno zwiększyć stopień wykorzystania azotu przez rośliny i w rezultacie zmniejszyć emisję N2O z gleby o ok. 0,08 kg N2O·ha-1 rocznie (25, tj. kg eq CO2·ha-1) o ok. 5%. Dodatkowo można oczekiwać, że wdrożona praktyka spowoduje wzrost plonów roślin przekładający się na wzrost asymilacji CO2 z atmosfery, a tym samym zmniejszenie emisji tego gazu z produkcji roślinnej o ok. 10-30%, średnio 20%, tj. o 1850 kg CO2·ha-1 rocznie. Proponuje się praktykę redukcji GHG polegającą na obowiązku kontroli zasobności gleby (jednorazowo w jednej rotacji zmianowania, lub jednorazowo w okresie 4-5 letnim) wraz z uwzględnieniem jej wyników w realizowanym planie nawozowym (budowa zasobności gleby).
Potencjał redukcyjny GHG
Przewiduje się, że wdrożenie praktyki może powodować redukcję emisji N2O maksymalnie o 5%, emisję CO2 o 20%.
Ocena potencjału redukcyjnego GHG
30%.
Koszty wdrożenia
Brak danych.
Możliwość aplikacji
Aktualnie i w przyszłości praktyka trudna do wdrożenia (2) ze względu na cenę nawozów mineralnych.
Docelowy typ gospodarstw
Docelowo, w przyszłości ok. 30% gospodarstw może wdrożyć proponowaną praktykę. Będą to głównie gospodarstwa towarowe.
Konsekwencje wdrożenia
Praktyka powinna korzystnie wpływać na jakość środowiska glebowego poprzez doprowadzenie zasobności gleby w składniki pokarmowe pozwalającej realizację podstawowego założenia rolnictwa zrównoważonego opartego na prawie zwrotu. Wdrożenie praktyki poprawi konkurencyjność gospodarstw ze względu na przewidywany przyrost plonów roślin oraz produkcję płodów o większej wartości żywieniowej i paszowej. Kontrola stanu i poprawa zasobności gleby powinna przyczynić się do wzrostu wykorzystania przez rośliny składników pokarmowych wprowadzanych do gleby w nawozach. Pośrednio, wdrożenie praktyki powinno ograniczać emisję składników (w tym azotu) do hydrosfery przyczyniając się do poprawy jakości wód powierzchniowych i gruntowych. Większe wykorzystanie azotu przez rośliny powinno ograniczać bezpośrednią i pośrednią (zachodzącą na wszystkich etapach migracji NO3 hydrosfery) emisję N2O z gleby.
Możliwość szacowania
Aktualnie możliwość szacowania efektu redukcyjnego praktyki jest ograniczone ze względu na brak wystarczającej ilości danych literaturowych dotyczących wpływu zróżnicowanej zasobności gleby na wielkość emisji GHG spod upraw w różnych warunkach glebowych, agrotechnicznych i klimatycznych Polski. Zasadniczym działanie powinno być promowanie działań związanych z rozpoznaniem tego zagadnienia na drodze eksperymentów i badań prowadzonych na polach doświadczalnych instytutów i uczelni rolniczych na terenie kraju. Wyniki tych prac powinny pozwolić na wyznaczenie wskaźników redukcji emisji GHG wyrażone np. w jednostkach redukcji CO2 eq przypisanej określonej zasobności gleby w składniki (PKMg) oraz powiązane z zawartością NH4 i NO3 w glebie wyznaczone metodą testu N min.
Możliwość uwzględnienia w metodologii KASHUE
Nie istnieje.
Sposób wdrożenia i promocji
Wdrażanie praktyki może odbywać się w ramach WPR i polegać na promocji regularnego monitoringu i zwiększeniu zasobności gleby. W procesie tym powinny aktywnie uczestniczyć ARiMR, IB IUNG, Stację Chemicznp-Rolniczą, ODR, Izby Rolnicze, Samorządy Regionalne, Zrzeszenia Branżowe i Grupy Producenckie.
Odniesienie do PROW
Praktyka znajduje odniesienie w dotychczasowych rozwiązaniach PROW, Program rolno-środowiskowy, pakiet 1 Rolnictwo zrównoważone, pakiet 6 Ochrona gleb i wód