Zasadniczym problemem polskiej hodowli roślin uprawnych w kontekście realizacji nowo zdefiniowanego celu jakim jest adaptacja roślin do zmian klimatu i mitygacja emisji GHG jest to, że ani w przeszłości, ani aktualnie nie są prowadzone u nas prace polegające selekcji roślin pod tym kątem. Odmiany bardziej plenne, o większej zawartości białka asymilują większe ilości CO2, a pobierając w większych ilościach azot przyczyniają się do zmniejszenia emisji N2O z gleby do atmosfery. Charakteryzują się one w pewnym sensie lepszą zdolnością do jego intensywnego pobierania i wykorzystywania z gleby. Zmniejszy to pulę niewykorzystanego przez rośliny N mineralnego – prekursora przemian prowadzących do uwalniania N2O. Przewiduje się, że w optymalnych warunkach glebowo-agrotechnicznych realny przyrost wykorzystania azotu przez rośliny wynikający z postępu biologicznego może wynosić 5-10%. Wzrost wykorzystania azotu przez rośliny uprawne o 5-10% przy dawkach 100-200kg N·ha-1 i emisji N2O na poziomie ok. 1% zastosowanej dawki azotu pozwala na zmniejszenie emisji tego gazu z gleby o 0,08 – 0,31 kg N2O·ha-1, tj. o ok. 5-20%.
Potencjał redukcyjny GHG
Przewiduje się, że wdrożenie praktyki może powodować redukcję emisji N2O maksymalnie o 20%, emisję CO2 o 10%.
Ocena potencjału redukcyjnego GHG
10%.
Koszty wdrożenia
Koszty wdrożenia trudne do oszacowania ze względu na brak kierunku hodowli roślin pod kątem adaptacji do zmian klimatu i mitygacji emisji GHG
Możliwość aplikacji
Aktualnie (praktyka niemożliwa do wprowadzenia) – w opisie odmian krajowych brak charakterystyki ich sprawności do wykorzystania azotu z gleby, w przyszłości praktyka trudna (2) ze względu na czasochłonność wyselekcjonowania optymalnej ilości odmian różnych gatunków roślin.
Docelowy typ gospodarstw
Docelowo, w przyszłości (perspektywa kilkunastu – kilkudziesięciu lat) ok. 30% gospodarstw może wdrożyć proponowaną praktykę. Będą to głównie gospodarstwa towarowe.
Konsekwencje wdrożenia
Pozytywne konsekwencje wdrożenia praktyki powinny wynikać z faktu produkcji płodów rolnych o większej wartości żywieniowej i paszowej (o większej zawartości białka) przez co zwiększeniu powinny ulec możliwości zbytu i przetwarzania produktów roślinnych. W efekcie tego wzrosnąć powinna opłacalność produkcji opartej na wykorzystaniu odmian roślin wyselekcjonowanych pod kątem adaptacji do zmian klimatu i mityzacji emisji GHG, a tym samym wzrosnąć konkurencyjność producentów decydujących się na uprawę tych gatunków i odmian. Należy pamiętać, że zmniejszenie zużycia nawozów azotowych w rolnictwie polskim może nieść ze sobą negatywne konsekwencje lub wyzwania dla polskiego przemysłu azotowego, zmuszonego dostosować wielkość produkcji do wielkości krajowego zużycia nawozów lub identyfikować i pozyskiwać nowe rynki zbytu.
Możliwość szacowania
Ocenę potencjału redukcji emisji w wyniku uprawy odmian roślin uprawnych wyselekcjonowanych pod kątem adaptacji do zmian klimatu i mityzacji emisji GHG powinny prowadzić instytuty branżowe IB COBORU i IB IHAR na podstawie wyników monitoringu emisji GHG z gleb pod zasiewami tradycyjnych i nowych odmian roślin Efekt redukcyjny praktyki (Erp) powinien być wyznaczony jako funkcja wartości współczynnika redukcyjnego dla określonego gatunku/odmiany (Wr) i powierzchni uprawy (Pu).
Erp =Wr·Pu.
Możliwość uwzględnienia w metodologii KOBiZE
Aktualnie nie istnieje.
Sposób wdrożenia i promocji
Wdrożenie proponowanej praktyki w pierwszym etapie jej realizowania powinno wiązać się z działaniami zmierzającymi do stworzenia systemu selekcji odmian pod kątem adaptacji do zmian klimatu i mityzacji emisji GHG poprzez promocję prac badawczych i hodowlanych prowadzonych w instytutach branżowych IHAR i COBORU. W drugim etapie wdrażania, w procesie tym powinny aktywnie uczestniczyć ARiMR, ODR, Izby Rolnicze, Samorządy Regionalne, Zrzeszenia Branżowe i Grupy Producenckie poprzez:
- upowszechnianie informacji o nowych odmianach,
- wprowadzanie nowych odmian do praktyki w gospodarstwach rolnych.